Licznik odwiedzin
Poznajemy Komorów
Aleja Marii Dąbrowskiej
- MP nr 18 z 26 III 2000r. /str. 42 - 43
Starsi mieszkańcy z rozrzewnieniem wspominają wczesne lata 60-te, kiedy ulica nie była jeszcze wybrukowana i samochód pojawiał się tu niezmiernie rzadko.
Wzdłuż całej alei, liczącej 64 numery, ciągną się dwa szeregi drzew. Szczególnie cenne są stare lipy, zarejestrowane pomniki przyrody, na odcinku od ul. Podhalańskiej do Sieradzkiej.
Kilka starych drewnianych domów pamięta jeszcze czasy przedwojenne, ale większość wybudowano w latach 50-tych. Druga fala budowlana nastąpiła już w latach 90-tych, kiedy to zabudowano wszystkie puste dotąd działki.
Przy alei M. Dąbrowskiej zlokalizowany jest Zespół Szkół Ogólnokształcących. Ponadto mieści się tu 5 sklepów różnej branży oraz drukarnia, a jeszcze do niedawna był też Urząd Pocztowy przeniesiony do wynajętego lokalu przy ul. Krótkiej.
Wśród mieszkańców przeważają biznesmeni, właściciele rozmaitych firm. Prawdziwą zmorą wszystkich jest ogromny ruch samochodowy, spowodowany "przebiciem" do Janek i tras w kierunku Katowic i Krakowa. Jest on szczególnie dotkliwy wiosną i latem, kiedy to spaliny i hałas wdzierają się do mieszkań przez otwarte okna.
Maria Dąbrowska przy pracy w swoim gabinecie w Komorowie
Była znaną polską pisarką. Urodziła się 6 października 1889 roku w Russowie pod Kaliszem, gdzie ojciec jej Józef Szumski był administratorem niewielkiego majątku. W 1900 roku rozpoczęła naukę w czteroklasowej szkole Heleny Semadeniowej w Kaliszu. Po strajku szkolnym w gimnazjum kaliskim w 1904 roku, w którym Maria Szumska brała udział, nie było powrotu do gimnazjum w Kaliszu. Wyjechała więc do Warszawy i kontynuowała naukę na pensji Pauliny Hewelke.
Po ukończeniu szkoły, w 1907 roku wyjechała na studia przyrodnicze do Lozanny w Szwajcarii, które następnie kontynuowała w stolicy Belgii, Brukseli. Równocześnie brała czynny udział w społecznych i politycznych pracach stowarzyszenia polskiej młodzieży postępowo-niepodległościowej.
W lipcu 1911 roku wyszła za mąż za Mariana Dąbrowskiego, działacza Polskiej Partii Socjalistycznej, który musiał opuścić kraj po rewolucji 1905 roku.
W roku 1912 wróciła do kraju, a za granicą pozostał jej mąż, który jako emigrant polityczny nie miał prawa powrotu i wrócił dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości.
Wiele czasu Marii Dąbrowskiej pochłaniała publicystyka społeczno-polityczna, przez co nie mogła zająć się własną pracą literacką, której nie ukończone próby zapełniały zeszyty-notatniki.
W 1914 roku wspólnie z matką (owdowiałą w 1912 roku) przeżyła bombardowanie i pożar Kalisza. Po tym przeżyciu opuściła to miasto i udała się do Warszawy. Pracując w redakcji pisma ruchu ludowego "Zaranie" wędrowała miedzy liniami frontów I wojny światowej.
Po zakończeniu wojny współpracowała z pismami dla dzieci i młodzieży. W pisemku pt. "W słońcu" drukowała większość opowiadań i popularnych pogadanek dla młodzieży. Rok 1925 był okresem przełomowym w życiu pisarki. W styczniu otrzymała nagrodę Związku Wydawców za Uśmiech dzieciństwa, wydany przed dwoma laty. To wydarzenie ustaliło jej miejsce w świecie literackim, utwierdzone wydanym w grudniu tego roku cyklem opowiadań Ludzie stamtąd. Dwa pierwsze tomy najbardziej znanej powieści pisarki Noce i dnie ukazały się w 1932 roku. Powieść ta stała się wielkim wydarzeniem w literaturze polskiej. Była, jak określano, wielką epopeją, która najpełniej ukazała pół stulecia życia polskiego i powiązała dzieje społeczno-polityczne z wyraziście ukazanymi losami indywidualnymi. Zwracano też uwagę na prawdę i głębię życia psychicznego bohaterów. W roku 1933 został opublikowany trzeci tom powieści, a w 1934 czwarty i ostatni.
W roku 1933 Maria Dąbrowska otrzymała Państwową Nagrodę Literacką.
W ostatnich dwóch latach przed wybuchem wojny Dąbrowska zaczęła przygotowywać się do pisania nowej powieści i pracowała nad dramatem pt. Geniusz sierocy, który ukazał się w maju 1939 r.
Okupację pisarka przeżyła w Warszawie w swoim mieszkaniu przy ul. Polnej 42. Przez czas okupacji i powstania pisała dzienniki. Wiele ich fragmentów zostało później opracowanych w formie rozdziałów wielkiej powieści Przygody człowieka myślącego. Wydany po wojnie w roku 1955 tom Gwiazda zaranna gromadził opowiadania drukowane poprzednio w pismach. W tym okresie Dąbrowska uczestniczyła także w pracach Światowej Rady Pokoju i Polskiego Oddziału Pen Clubu. W roku 1957 odbyła się uroczystość promocji pisarki na doktorat honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego.
Maria Dąbrowska w ogródku w Komorowie
Wcześniej, 1956 roku za honorarium wydania dzieł wszystkich pisarka kupiła niewielki dom w Komorowie przy ulicy Kraszewskiego 3, aby tu spokojnie pracować i być bliżej ukochanej natury. Niestety, dom sprawił jej wiele kłopotów. Przesączająca się do piwnic woda uniemożliwiła planowane umieszczenie tam archiwum pisarki. Wytchnienie i psychiczny odpoczynek dawała jej przede wszystkim ulubiona praca w ogrodzie. Do swojej śmierci 19 maja 1965 roku, wiosnę, lato i początek jesieni spędzała Dąbrowska w Komorowie, a na zimę przenosiła się do swego mieszkania w Warszawie.
Mela Andruszkiewicz - gosposia Marii Dąbrowskiej oraz Dyl - ukochany pies pisarki. W głębi biurko, przy którym pracowała w czasie pobytu w Komorowie
Pasja społecznikowska pisarki znalazła odbicie w jej testamencie - domu w Komorowie nie zapisała swoim krewnym, lecz przekazała na rzecz mieszkańców Komorowa z przeznaczeniem na bibliotekę. W rok po śmierci pisarki, 19 maja 1966 roku, w jej komorowskim domu została uroczyście otwarta Biblioteka Publiczna im. Marii Dąbrowskiej. W tym samym czasie radni Gromadzkiej Rady Narodowej w Komorowie podjęli uchwałę o zmianie nazwy Szosy Komorowskiej, ulicy biegnącej od stacji Kolejki WKD do Majątku, na aleję Marii Dąbrowskiej.
--------------------------
Teresa Poręba