Licznik odwiedzin
Poznajemy Komorów
Ulica Jana Zamoyskiego
MPnr 8 (78) z 24 XII 2007r. /str. 16
Zaczyna się przy Alei Marii Dąbrowskiej, kończy "ślepo" przy Placu Paderewskiego. Wjeżdżając tu samochodem trzeba bardzo uważać, gdyż nierówna nawierzchnia tworzy zdradliwe dołki, a cztery sosny, rosnące w różnych odstępach na środku jezdni,
zmuszają do nagłych slalomów. Te oszczędzone sosny, jak kilkanaście innych rosnących pomiędzy domami, to resztki lasu, który jeszcze pięćdziesiąt lat temu porastał wzgórze między
ul. Zamoyskiego a dzisiejszą Kotońskiego (dawniejsza - Leśna).
W miejscu, gdzie dziś stoi dobrze zaopatrzony spożywczy sklep "U Reni", zaczynała się ścieżka, którą można było przejść "na skróty" przez lasek aż do ulicy Bankowej. Na górce w lasku, po lewej stronie, był tylko jeden niewielki domek. Nie było jeszcze piekarni ani stojących obok niej domów.
Pierwszy dom po prawej stronie ul. Zamoyskiego stał dopiero przy krzyżowaniu z
ul. Sobieskiego. Obecnie wszystkie place są zabudowane, stoją na nich okazałe, w większości nowe domy. Trzy domy "stare" tak zostały obudowane i rozbudowane, że nie ma śladu ich pierwotnego wyglądu.
Dzięki temu, że nawierzchnia ul. Zamoyskiego nie jest wyasfaltowana, pozostawione na środku ulicy sosny jeszcze dobrze się mają. Samochody bardzo rzadko się tu zapędzają, dlatego ulica jest enklawą ciszy i spokoju.
Jan Sariusz Zamoyski urodzony 19 marca 1542 r., reprezentant możnej szlachty, kanclerz i hetman wielki koronny, bardzo wcześnie miał wizję swoich wielkich celów, a ambicje wspierał pracowitością i konsekwencją w działaniu.
Podczas sześcioletniego pobytu za granicą studiował prawo w Getyndze, Strasburgu, Paryżu
i w Padwie, gdzie dał się poznać jako człowiek o dużej indywidualności i dobry organizator.
Po powrocie do kraju w roku 1565 otrzymał stanowisko sekretarza króla Zygmunta Augusta.
W służbie króla, stojącego na czele jednego z największych ówczesnych mocarstw europejskich, poznawał blaski i wyraźnie rysują się cienie oraz pęknięcia na budowli państwa stworzonego przez Jagiellonów.
Jan Sariusz Zamoyski (po lewej). Autograf Jana Zamoyskiego (po prawej).
Władając biegle kilkoma językami, łącznie z łaciną, jako pierwszą pracę zleconą przez króla otrzymał Zamoyski zadanie uporządkowania kancelarii królewskiej. Zadowolony z jego pracy król wynagrodził swojego sekretarza przyznaniem mu dożywotnio wsi Witkowice.
Kolejną pracą wykonaną na zlecenie króla było skatalogowanie archiwów państwowych. Tę pracę nagrodził król również nadaniem nowych włości i starostw - tak zaczęła rosnąć fortuna Zamoyskiego. Król cenił w swym sekretarzu nie tylko gorliwość i lojalność, ale także walory umysłu i dużą wiedzę.
W roku 1572 zmarł bezpotomnie Zygmunt August, a na nim wygasła w męskiej linii rodzina Jagiellonów.
Zamoyski zdecydowany wróg Habsburgów, opowiedział się za elekcją Anny Jagiellonki, która zobowiązała się do poślubienia Stefana Batorego. Po zawarciu tego małżeństwa, Zamoyski stał się najbliższym politycznym doradcą Batorego. Kierując polityką wewnętrzną i zagraniczną dążył do wzmocnienia władzy królewskiej. Nazwany "twórcą królów" przewodził Zamoyski najpotężniejszemu stronnictwu w Koronie. Elekcje królów Stefana Batorego, a potem Zygmunta III Wazy, stanowiły jego osobiste sukcesy. Na wieść o tajnych układach Zygmunta II z Habsburgami, doprowadził na sejmie inkwizycyjnym w 1592 r. do wyrzeczenia się przez króla planów ustąpienia im tronu.
W roku 1601 objął Zamoyski dowództwo nad armią polską walczącą ze Szwedami w Inflantach.
Jelita - herb rodu Zamoyskich
Był jednym z największych talentów politycznych Polski przedrozbiorowej umiejętnie kierując sprawami państwowymi. Dbał także o pomnożenie swoich prywatnych dóbr. W roku 1580 założył miasto i twierdzę Zamość, rozbudowane przy czynnym udziale hetmana
we wspaniałe miasto renesansowe. Przeznaczył je na swoją rezydencję a następnie ośrodek, ustanowionej w 1589 roku Aktami Trybunału Koronnego Lubelskiego, Ordynacji Zamojskiej. Posiadłości Ordynacji zajmowały
6445 km², a składały się z 11 miast i 612 wsi.
Doceniając wagę nauki i wykształcenia założył w Zamościu
w 1595 r. Akademię Zamojską o wysokim poziomie nauczania. Założył tu także drukarnię, dzięki czemu Zamość stał się ośrodkiem nauki i kultury.
Popiersie Jana Zamoyskiego - wielkiego mecenasa sztuki, założyciela
i budowniczego pięknego renesansowego miasta Zamościa
Piastowanie dwóch najważniejszych stanowisk w państwie: kanclerza wielkiego i hetmana wielkiego koronnego czyniło go osobą o największej władzy poza królem. Jednakże Zamoyski był człowiekiem umiaru, umiejącym powściągać się w sprawowaniu władzy.
Jan Zamoyski zmarł 13 czerwca 1605 r., jako człowiek wybitny, światły, utalentowany polityk swoich czasów i wielki patriota, gotowy poświęcić wszystko dla Rzeczypospolitej.
--------------------------
Teresa Poręba